Kanal Tedavisi (Endodonti)

Endodonti Nedir?
Endodonti, dişin iç kısmındaki damar ve sinir paketinin (pulpa) tedavisiyle ilgilenen ana bilim dalıdır. Halk arasında “kanal tedavisi” olarak bilinen bu işlem, diş hekimliğinde en çok korkulan tedavilerden biri olsa da, günümüz anestezi ve teknoloji imkanlarıyla artık son derece konforlu ve ağrısız bir şekilde uygulanmaktadır.

Kanal tedavisinin temel amacı; şiddetli ağrı veya enfeksiyona neden olan dişi çekmek yerine, tedavi ederek ağızda tutmak ve hastanın kendi doğal dişini yıllarca kullanmasını sağlamaktır.

Dişin Anatomisi ve İltihap Oluşumu
Dişi daha iyi anlamak için katmanlarına bakmak gerekir:

• Mine: Dişin ağızda görünen, vücudun en sert tabakasıdır.
• Dentin: Minenin altında yer alan, sinir uçlarını barındıran ve ağrıyı ileten tabakadır.
• Pulpa: Dişin en iç kısmında bulunan, dişin canlılığını sağlayan damar ve sinir paketidir.

Ağızdaki bakteriler ve asitler zamanla mineyi aşındırarak çürüğe neden olur. Çürük tedavi edilmezse dentine, oradan da pulpaya (sinirlere) ulaşır. Bu aşamada bakteriler sinirleri enfekte ederek şiddetli ağrıya ve iltihaba yol açar. Ayrıca dişe gelen sert darbeler (travma) veya ilerlemiş diş eti hastalıkları da pulpanın canlılığını yitirmesine ve iltihaplanmasına neden olabilir.

Enfeksiyon Belirtileri
Bir dişin kanal tedavisine ihtiyacı olduğunu gösteren temel işaretler şunlardır:

• Sıcak ve soğuk yiyeceklere karşı geçmeyen hassasiyet.
• Özellikle geceleri artan, zonklayıcı tarzda ağrı.
• Yemek yeme veya çiğneme sırasında oluşan ağrı.
• Dişte meydana gelen aşırı renk değişimi (morarma/grileşme).
• İlerlemiş vakalarda yüzde şişlik ve kök ucunda apse oluşumu.

Önemli Not: Yüzde şişlik oluşması dişin çekilmesi gerektiğini göstermez. Bu, eskide kalmış bir inanıştır. Doğru bir kanal tedavisi ve ilaç desteği ile büyük enfeksiyonlu dişler bile kurtarılabilir ve sağlıklı bir şekilde ağızda kalabilir.

Kanal Tedavisi Aşamaları
Günümüzde canlı dişlerde tek seansta, enfeksiyonlu dişlerde ise genellikle iki seansta tamamlanan süreç şu şekilde işler:

1. Teşhis ve Anestezi: Radyografi ile sorunlu diş tespit edilir. Lokal anestezi uygulanarak bölge tamamen uyuşturulur; hasta işlem sırasında ağrı hissetmez.
2. Temizleme: Çürük dokular temizlenerek dişin içindeki sinir odasına (pulpaya) ulaşılır.
3. İzolasyon: “Rubber dam” adı verilen lastik örtü ile diş izole edilir, böylece çalışma alanı steril kalır.
4. Kanal Şekillendirme: Elektronik cihazlar ve döner alet sistemleri kullanılarak kök kanallarındaki enfekte sinir dokuları ve bakteriler tamamen temizlenir.
5. Dezenfeksiyon: Kanallar özel solüsyonlarla yıkanarak mikroorganizmalardan arındırılır. (Eğer diş enfeksiyonlu ise kanala ilaç konulup geçici dolgu ile bir süre beklenmesi gerekebilir).
6. Dolum: Temizlenen kanallar, sızdırmazlığı sağlayan özel dolgu maddeleriyle kök ucuna kadar doldurulur.
7. Restorasyon: Son aşamada dişin üst kısmı dolgu veya kaplama ile onarılarak estetik ve fonksiyon geri kazandırılır.

Tedavi Sonrası Ne Beklenmeli?
Kanal tedavisini takip eden birkaç gün boyunca, dişin üzerine basıldığında hafif bir hassasiyet veya ağrı hissedilmesi normaldir. Bu durum, iyileşme sürecinin bir parçasıdır ve kısa sürede kendiliğinden geçer. Doğru tekniklerle yapılan kanal tedavilerinde başarı oranı günümüzde %90’ın üzerindedir.